Bardzo częste lub częste spory w obszarze finansów deklaruje 12% Polaków. Z kolei rzadkie i bardzo rzadkie kłótnie występują w 43% gospodarstwach domowych. To dane wyraźnie lepsze niż w poprzednich latach. Widać, że coraz więcej osób potrafi rozmawiać o finansach bez niepotrzebnych konfliktów.
Finanse w związkach to temat, który dotyczy niemalże każdego. Wspólne zarządzanie pieniędzmi może być zarówno źródłem spokoju, jak i wyzwań w relacji. Wprowadzenie jasnych zasad i otwartej komunikacji na temat finansów może pomóc w budowaniu zaufania. Jakie jeszcze wyzwania finansowe stoją przed parami i czy można uniknąć konfliktów o pieniądze?
Nieco statystyki
W pierwszej połowie 2024 r. złożono w Polsce blisko 40 tysięcy pozwów rozwodowych, a rozwiodło się około 29 tysięcy par. W całym 2023 roku wpłynęło do sądów okręgowych około 81 tysięcy pozwów rozwodowych
Najczęstsze przyczyny rozwodów w Polsce obejmują kilka kluczowych czynników, wśród nich znajdują się również finanse. Trudności związane z zarządzaniem finansami mogą prowadzić do stresu i napięć w relacji. Są one przyczyną około 6%. rozwodów.
Kłótnie o zarobki i dyskomfort związany z zarobkami
Według badania „Spory o finanse w związkach” przeprowadzonego na zlecenie BIG InfoMonitor, aż 12% Polaków regularnie kłóci się z domownikami o kwestie finansowe. Rzadkie i bardzo rzadkie kłótnie występują w 43% gospodarstw domowych. Co trzeci badany deklaruje, że nie doświadcza sporów o finanse w swojej relacji. To wynik wyraźnie lepszy niż w poprzednich latach – wzrost o 5 p.p. względem 2022 roku i o 8 p.p. w porównaniu do 2021 roku.
Najczęściej konflikty na tle finansowym pojawiają się wśród osób w wieku 25-34 lat. W tej grupie wiekowej 29% respondentów przyznało, że odczuwa dyskomfort, gdy partner zarabia więcej, jednak dla połowy badanych nierówności w poziomie dochodów pozostają obojętne. Im dłużej trwa związek, tym większa skłonność do akceptowania różnic finansowych – w grupie osób powyżej 45 roku życia większość par deklaruje, że nie przejmuje się różnicami w zarobkach.
Nie bez znaczenia jest także sytuacja materialna badanych. Osoby, którym na co dzień wystarcza jedynie na podstawowe potrzeby, znacznie częściej doświadczają konfliktów finansowych (ponad 60%), podczas gdy wśród osób zamożnych temat pieniędzy w związku pojawia się zdecydowanie rzadziej.
Przyczyny konfliktów
Najczęstszą przyczyną finansowych sporów w polskich domach jest inflacja i rosnące koszty życia – na ten aspekt wskazało aż 45% osób, które doświadczają konfliktów finansowych. Na drugim miejscu znalazł się brak oszczędności, który wywołuje napięcia w 20% gospodarstw domowych. 17% respondentów uważa, że zbyt niskie łączne zarobki stanowią kluczowy problem. 16% badanych zaznacza, że to rozrzutność partnera lub partnerki prowadzi do konfliktów. W tym przypadku płeć nie odgrywa istotnej roli – zarówno kobiety, jak i mężczyźni równie często oskarżają swoją drugą połówkę o nieodpowiedzialne podejście do zarządzania domowym budżetem. Istotne, ale nie najważniejsze jest też posiadanie długów i problemy z ich spłatą.
– Gdy jedna osoba jest oszczędna, a druga ma skłonność do impulsywnych wydatków, mogą pojawić się poważne napięcia. Wspólne planowanie finansów i rozmowa o oczekiwaniach w tym zakresie, to klucz do uniknięcia wielu konfliktów. Warto pamiętać, że od niskich zarobków czy braku oszczędności bardziej stresujące może być jedynie wpadnięcie w spiralę długów. Dlatego tak istotne jest nie tylko dbanie o stan swoich finansów, ale również umiejętne gospodarowanie zasobami – mówi dr hab. Waldemar Rogowski, prof. SGH, główny analityk BIG InfoMonitor.
Wspólne konto receptą na finansowy spokój?
Jednym z tematów, który wciąż budzi kontrowersje wśród par, jest kwestia wspólnego budżetu. Jak wynika ze wspomnianego badania 19% osób będących w związku uważa, że wspólne konto bankowe i budżet to podstawa udanej relacji. Wśród osób samotnych odsetek ten wynosi tylko 9%, co może sugerować, że większą wartość przypisują one niezależności finansowej.
Dobre relacje finansowe w związku, zdaniem badanych, opierają się na trzech filarach: zaufaniu i szczerości, umiejętności wspólnego planowania wydatków oraz stabilności zatrudnienia. Hierarchia tych wartości nie różni się znacząco między osobami w związkach i tymi żyjącymi w samotnie. Ci pierwsi zdecydowanie częściej skłaniają się jednak ku idei wspólnego zarządzania finansami.
Gdzie finanse powodują więcej problemów?
Badanie pokazuje, że mieszkańcy dużych miast częściej kłócą się o pieniądze niż osoby mieszkające w mniejszych miejscowościach. Może to wynikać z wyższych kosztów życia w metropoliach zmuszających pary do większej dyscypliny finansowej.
Z kolei w mniejszych miastach i na wsiach dominuje większa akceptacja dla nierówności w dochodach między partnerami. W tych rejonach częściej spotyka się tradycyjny model finansów, gdzie jedna osoba – zazwyczaj mężczyzna – zarabia więcej i odpowiada za utrzymanie rodziny, zapewnienie jej stabilności finansowej.
Najwięcej sporów o pieniądze dotyczy młodych par oraz osób o niższym statusie materialnym. Warto pamiętać, że niezależnie od wysokości zarobków, istotne jest wspólne podejście do finansów, które pozwoli uniknąć niepotrzebnych konfliktów.
Praktyczne wskazówki, które mogą pomóc załagodzić spory
Pieniądze mogą stanowić zarówno spoiwo, jak i źródło napięć w relacji. Specjaliści podsuwają kilka sugestii, które mogą pomóc w łagodzeniu sporów, czy wręcz ich uniknąć.
Regularne rozmowy o finansach. Omawianie swoich dochodów, wydatków, długów i celów finansowych daje obu stronom poczucie świadomość sytuacji finansowej i poczucie komfortu.
Wspólne ustalanie celów finansowych, np. oszczędzanie na wakacje, zakup domu czy spłata długów, może pomóc w zjednoczeniu wysiłków i motywacji.
Stworzenie i kontrolowanie budżetu, analiza dochodów i wydatków. Wspólne ustalenie ile można wydać na różne kategorie wydatków, np. jedzenie, rachunki, rozrywkę i realizowanie tych ustaleń pozwala trzymać domowy budżet w ryzach.
Poszanowanie nawyków finansowych partnera, zrozumienie ich powinno być wstępem do znalezienia kompromisu, który będzie do przyjęcia przez obie strony.
Unikanie ukrywania wydatków przed partnerem, by nie doprowadzić do braku zaufania i konfliktów.
Szukanie wsparcia doradcy finansowego jeśli problemy finansowe stają się przytłaczające.
